Kayıtsız şartsız bağlanışın, traji komik öyküsüdür Murtaza. Kelime anlamı ; beğenilmiş, seçilmiş demektir. Murtaza, ismiyle mütevellit kendini, insanları ‘disipline etmek’ üzere seçildiğine inandırmış bir adamdır. Aslında komik bir tiptir. Kendisiyle, ailesiyle, iş arkadaşlarıyla, sokaktaki insanla, suçlu- suçsuz ayırmadan tüm dünyayla çekişme halindedir bekçi Murtaza. Bitmeyen savaşındaki prensipleriyle, kendisine ve çevresindekilere hayatı zindan eder. Bir diktatör değildir. O, hayali yel değirmenleriyle boğuşan, doğru bildiğini herkese kabul ettirmeye çabalayan bir ademoğludur. Özverilidir, durmadan çalışmaktan şikayeti yoktur. Amirlerinin bir sözüyle çocuklar gibi sevinir. Kuralları asla es geçmez. Doğru bildikleri uğrunda en yakınlarının canını yakmaktan bile geri durmaz.
Belki usta yazar Orhan Kemal’in en iyi kitabı değildir Murtaza. Ama edebiyatımızda yer etmiş bir karakterdir. Ailesine karşı fazlasıyla despot davranan bekçiye, yazar beklenmedik bir trajedi behşetmiştir. Belki o makus olay olmasa, roman bu denli hafızalara yer etmezdi. Bu Orhan Kemal’in yazıdaki ve karakter oluşturmadaki başarısıdır. Ölmeden evvel Murtaza-2’yi yazmaya başlasa da, maalesef tamamlamak nasip olmamıştır. Murtaza-2 dosyasına şöyle bir not düşmüştür ; ‘Geziden dönüşte devam edilecektir. (Tabii kısmetse… ki elbette ki kısmettir.)’
Birçok kereler tiyatroda sahnelenmiş ve filmi çekilmiştir. 1965 yılında Müşfik Kenter Murtaza’ya hayat verirken, 1986’da karakteri Müjdat Gezen oynamıştır. Venedik Film Festivali yarışmalı bölümüne seçilen İlk Türk filmidir.
Apteshane Bekçisi Azgın’ı uyurken yakalamış. Neredeyse kavga edecekler.
Murtaza; “Utanmazsın bıyığından uyursun vazife bir sırasında horul horul?”
Azgın; “Kes gayri lan! İki satır uyumuşsak ne olmuş yani, kıyamet mi kopmuş?”
Murtaza; “Ayıp derim be, ayıp derim.”
Yazar : Orhan Kemal
Basım yılı : 1952
Puan : 7
